تأثیر چرای دام بر تولید صمغ کتیرا در رویشگاه های گون سفید پنبه ای (astragalus gossypinus fischer.)

حضور و تردد زیاد دام های اهلی و چرای مفرط از گونه­های علوفه ای همراه در رویشگاه­ های گونِ مولد صمغ کتیرا، می تواند سبب کاهش پتانسیل تولیدی کتیرا در گون ها شود. هدف این مطالعه، تعیین اثر شدت های مختلف چرای دام بر تولید صمغ کتیرا در رویشگاه­های گون سفید پنبه­ای (astragalus gossypinus) در گون ­زارهای شهرستان گلپایگان، استان اصفهان بود. مقدار تولید صمغ کتیرا در هر بوته گون و متغیرهای رو-زمینی بوته های متناظر شامل ارتفاع از سطح خاک، قطر تاج پوشش و درصد تاج پوشش به­روش نمونه برداری تصادفی- سیستماتیک بر روی مجموع ترانسکت ها در سه تیمارِ چرای سبک، چرای متوسط و چرای سنگین در تابستان 1392 اندازه گیری شد. داده­ها با آزمون تجزیه واریانس یک­طرفه تجزیه و تحلیل و میانگین­های دارای تفاوت معنی دار، با آزمون توکی در سطح اطمینان 95 درصد تفکیک شدند. مقدار تولید صمغ کتیرا در گون­زار تحت شدت چرای سنگین با گون­زار تحت شدت چرای متوسط تفاوت معنی­دار داشت (05/0> (p . مقدار تولید صمغ کتیرا در گون­زار تحت شدت چرای سنگین 75/54 درصد کم­ تر از مقدار تولید صمغ کتیرا در گون­زار تحت شدت چرای متوسط بود. تولید صمغ کتیرا در گون­زار تحت شدت چرای سنگین 18/60 درصد کم ­تر از تولید صمغ کتیرا در شدت چرای سبک بود ) 05/0> (p . نهایتاً، تولید صمغ کتیرا در گون­زار تحت شدت چرای متوسط با گون­زار تحت شدت چرای سبک تفاوت معنی­دار نداشت ) 05/0< (p . شدت چرای دام بر متغیرهای روزمینی گون شامل ارتفاع، قطر تاج پوشش و درصد تاج پوشش تأثیر معنی داری داشت ) 05/0> (p . کم ترین مقدار متغیرهای مذکور در رویشگاه تحت شدت چرای سنگین و بیش ترین مقدار آن ها در رویشگاه تحت شدت چرای سبک بود . در ضریب همبستگی ( r ) بین قطر و ارتفاع هر بوته با مقدار تولید صمغ کتیرا در بوته های متناظر به ترتیب 33/0 و 21/0 بود ) 05/0> (p . به­علاوه، درصد تاج پوشش هر بوته با مقدار تولید صمغ کتیرا رابطه معنی­داری داشت ) 05/0> p ؛ 35 /0 r = ). حضور و چرای دام در رویشگاه های گون با تغییر ویژگی های ظاهری بوته ها، به­ویژه در شدت چرای سنگین، بر تولید صمغ کتیرا در گون سفید پنبه­ای اثر منفی می گذارد.